HMS AJAX w 1939. Tajny raport polskiego dyplomaty wpadł w ręce Niemców

- MARYNARKA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA -

PROPAGANDA

III RZESZA

ROK 1939

HMS AJAX w Rio de Janeiro
Tajny raport polskiego dyplomaty wpadł w niemieckie ręce
xxx

PIOTR MIERZEJEWSKI

Brytyjski lekki krążownik HMS AJAX, uczestnik słynnej bitwy u ujścia La Platy, stał się w sierpniu 1939 r.
tematem tajnej depeszy polskiego dyplomaty, wykorzystanej przez III Rzeszę w celach propagandowych.
.

III Rzesza już od pierwszych dni września 1939 roku oskarżała
Wielką Brytanię o celowe spowodowanie wybuchu II wojny
światowej. Aby udowodnić winę Brytyjczyków całemu światu,
rozkręciła ogromną machinę propagandową, nie żałując ani słów,
ani środków. W ramach tej kampanii 15 listopada 1939 r. w
Berlinie wydano komunikat o znalezieniu w Warszawie części akt
polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Dokumenty te
poddano szczegółowej analizie. Specjalną uwagę Niemców
zwróciła tajna depesza doktora Tadeusza Skowrońskiego, posła
Rzeczypospolitej Polskiej w Brazylii. Zdaniem hitlerowskich
propagandystów, stanowiła ona niezbity dowód, że wybuch
wojny został przez Wielką Brytanię zaplanowany z premedytacją
na pierwsze dni września 1939 roku.

Depeszę Tadeusza Skowrońskiego, a przynajmniej jej
znacząca część, opublikowała w okupowanej Polsce prasa
gadzinowa. Tekst, który udostępniam poniżej, pochodzi z "Gońca
Krakowskiego" (nr 11 z 17 listopada 1939 r). Prezentuję go z
zachowaniem oryginalnej ortografii i interpunkcji.

Dr nauk pol. Tadeusz Skowroński (1896-1986).
.

Oczywiste jest, że w Berlinie przedstawiono depeszę w tłumaczeniu na język niemiecki i w tej formie
przekazano ją prasie krajowej i zagranicznej. Niemieckie gazety polskojęczne, ukazujące się na terenie
Generalnego Gubernatorstwa musiały więc tłumaczyć ją z powrotem na język polski. W tej sytuacji doszło do
nieuniknonych odstępstw i deformacji oryginalnego tekstu polskiego. Dowodem na to, jest użycie określenia
"Republika Polska", którego nie mógł przecież zastosować w języku ojczystym żaden polski dyplomata.
.

Nagłówki na pierwszej stronie dziennika "Goniec Krakowski" z dnia 17 listopada 1939 roku.

Poselstwo Rzeczypospolitej Polskiej
w Rio de Janeiro

Rio de Janeiro
dnia 19 sierpnia 1939 r.
Rua Cosme Velho, 95

3/BR/24

Dotyczy:

Ewentualne odcięcie Niemiec od dowozu południowo-amerykańskich surowców na wypadek wojny.

Oryginał kurjerem!
Kopja pocztą lotniczą!
Tajne!

Do
Pana
Ministra Spraw Zagranicznych
Warszawa

Do portu w Rio de Janeiro zawinął w tych dniach krążownik angielski "Ajax", który według informacyj
poselstwa Republiki Polskiej, zatrzyma się w tutejszym porcie około 14 dni.
Znamienne jest, że załoga krążownika "Ajax" zachowuje się tak. jak gdyby znajdowała się w stanie
najwyższej gotowości, przeczem codziennie odnawia się zaprowiantowanie okrętu. Według krążących w Rio
pogłosek, na wypadek wybuchu wojny, krążownik "Ajax" łącznie z innemi jednostkami floty brytyjskiej
obejmuje służbę patrolową wzdłuż wybrzeża brazylijskiego, by w ten sposób uniemożliwić dowóz surowców
i środków żywności do Niemiec i Włoch.

Ewentualna blokada wybrzeża Brazylji miałaby ujemne skutki dla zaopatrzenie mocarstw osi w zagraniczne
surowce. Mianowicie, jak poselstwo już doniosło, trzecią część niemieckiego zapotrzebowania bawełny i
kawy pokrywa Brazylja. To samo dotyczy - jednak w mniejszej mierze - takich artykułów jak owoce, nasiona
oleiste, wełna, ryż, mięso mrożone, rudy żelaza i manganu, których zakupy czynione przez Niemcy w
Brazylji wzrosły znacznie w ociągu ostatnich miesięcy... [wielokropkiem zaznaczono pewnie wyciętą część
depeszy, uwaga moja, PM]

W związku z tem, ostatnio można stwierdzić usiłowania miarodajnych kół brazylijskich, idące w kierunku
nawiązania bliższych stosunków handlowych ze Stanami Zjednoczonymi, aby tam uzyskać rynek zbytu, n.p.
dla wywozu artykułów brazylijskich, jak również dla przywozu artykułów przemysłowych, których Brazylja,
z powodu słabego poziomu swego krajowego przemysłu, nie produkuje.

Poseł Rzeczypospolitej Polskiej
Dr. Tadeusz Skowroński

Poniżej przedstawiam niemiecki komentarz do depeszy Tadeusza Skowrońskiego, zachowując ówczesną
pisownię.

Co z tego wynika?

1) 19 sierpnia Anglja zupełnie pewnie liczyła się z wybuchem wojny tak, że wysłała do dalekiej Brazylji
krążownik na 14 dni przed wybuchem wojny, aby odciąć niemiecki import z tego kraju. Specjalnie
znamiennem jest, że z góry przewidywano, iż przeznaczony do tego okręt "Ajax" pozostanie mniej więcej 14
dni w Rio de Janeiro, co niezbicie dowodzi faktu, że Anglja ustaliła termin wybuchu wojny na początek
września 1939 roku.

2) Już za czasów pokojowych Anglja zdecydowała się, niezależnie od jakichkolwiek niemieckich zarządzeń
blokady lub działań łodzi podwodnych, odciąć Niemcy od dowozu żywności z Południowej Ameryki i prowadzić
bezmiłosierną wojnę skierowaną przeciw kobietom i dzieciom państw środkowej Europy. A to wszystko
wbrew obowiązującym prawom międzynarodowym. Oświadczenie Anglji, jakoby to miały być tylko
zarządzenia odwetowe, są całkowicie bezpodstawne. Anglja z całą systematycznością planowała wojnę
gospodarczą przeciw Niemcom, by z całą surowościa prowadzić ją z chwilą wybuchu faktycznej wojny.

3) Jedynie niemieckim zdolnościom kupieckim i technicznym, oraz doskonałości niemieckich towarów należy
zawdzięczać, że zdołały one zdobyć czołową pozycję w gospodarce południowo-amerykańskiej. Handel
amerykański w żadnej mierze nie poniósłby szkody przez rozszerzenie niemieckiego handlu w Ameryce
Południowej, choć w zainteresowanych kołach angielskich twierdzi się coś zupełnie przeciwnego, a
mianowicie, żeby podburzyć Amerykę przeciw Niemcom. Z cytowanego powyżej dokumentu jasno wynika, że
wojna była dla Anglji zjawiskiem bardzo radośnie witanem i pretekstem do wyrugowania niemieckiego
wpływu na handel Ameryki Południowej i zajęcie jej stanowiska.

Prawdziwą ironią tchnie końcowe zdanie tego sprawozdania. Wynika z niego, że Brazylijczycy starali się nie
pozwolić na zajęcie przez Anglję pozycji handlowej utraconej przez Niemcy, lecz chcieli do swej gospodarki
wprzągnąć Stany Zjednoczone A.P. Obliczenia angielskie, podobnie jak w Wojnie Światowej, okażą się
całkowicie chybione.