| |
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
AKUŁA - АКУЛА
- Rosyjski okręt podwodny - I wojna światowa -
|
| |
|
|
|
|
Rosyjski okręt podwodny AKUŁA. Widać torpedę umieszczoną w wyrzutni systemu Drzewieckiego. W głębi krążownik RURIK.
The Russian submarine AKULA (launched 22th August 1909) and the armored cruiser RURIK. Photo: 1913/1914.
|
|
| |
---------Jednokadłubowy okręt podwodny AKUŁA zaprojektowany został przez legendarnego rosyjskiego konstruktora, Iwana
Grigoriewicza Bubnowa (1872-1919), gdy trwała jeszcze wojna rosyjsko-japońska (1904-05).-Był pierwszym rosyjskim okrętem
podwodnym zdolnym do operowania na odległych szlakach komunikacyjnych przeciwnika. Co więcej, jak okazało się w 1914 roku,
wciąż pozostawał jedyną jednostką w carskiej flocie mogącą atakować wroga u jego wybrzeży. Po wybuchu wojny stał się jednym z
najbardziej aktywnych rosyjskich okrętów podwodnych. Wychodził na patrole bojowe 17 razy, lecz z ostatniego już nie wrócił ...
|
---------Zamówienie na budowę okrętu złożono w lutym 1906 w Zakładach Bałtyckich w St. Petersburgu, lecz z
powodu złej sytuacji finansowej Rosji po porażce w wojnie z Japonią początek prac przeciągnął się aż do
grudnia. Później pojawiały się parokrotnie problemy z dostawcami elementów napędu, a na domiar złego
podczas wielkiego pożaru w stoczni zniszczeniu uległy zmagazynowane tam baterie akumulatorów. Baterie te
przeznaczone były nie tylko dla AKUŁY, lecz także dla MINOGI, równolegle budowanego okrętu podwodnego
projektu I.G. Bubnowa. Wszystko to sprawiło, że okręt zwodowany 22 sierpnia (uwaga: wszystkie daty wg
kalendarza juliańskiego) 1909 roku, wszedł do służby dopiero we wrześniu 1911, po przejściu wielu prób i
poprawek.
---------Według wstępnych założeń AKUŁA miał być napędzany dwoma silnikami Diesla, każdy o mocy 600 KM.
Ostatecznie jednak zdecydowano się na trzy silniki Diesla (produkcji fabryki L. Nobel) o mocy 300 KM każdy
i trzy nastawne śruby napędowe. Podczas budowy udało się jednak zgromadzić tylko dwa silniki Diesla, co
spowodowało, że jedna ze śrub napędzana była wyłącznie motorem elektrycznym o mocy 225 KM. Później
motor elektryczny wymieniono na silniejszy, o mocy 300 KM. Kłopoty z napędem sprawiły, że rzeczywista
prędkość okrętu (10,6 węzłów) była początkowo wyraźnie mniejsza od projektowanej (16 węzłów). Z czasem,
po wymianie silników, udało się jednak ją zwiększyć do 12 węzłów.
---------Niezwykłą cechą jednostki była także konfiguracja broni torpedowej - AKUŁA posiadał dwie wyrzutnie
torpedowe na dziobie, dwie na rufie oraz cztery zewnętrzne wyrzutnie torped systemu Drzewieckiego.
|
|
Kapitan 2. rangi Siergiej N. Własjew
Pierwszy dowódca AKUŁY.
|
|
| |
---------Okręt dysponował trzema kotwicami: oprócz patentowej kotwicy Halla, miał dwie dodatkowe - na dziobie i na rufie - z linami długości 90 metrów.
Umożliwiało to stabilne zakotwiczenie, pozwalające na długotrwałą i dokładną obserwację horyzontu.
--------Mimo różnorodnych kłopotów jednostki z napędem, podjęto w Rosji decyzję w 1911 roku, że AKUŁA, uznany za najlepszy okręt podwodny, posłuży
jako punkt wyjścia do opracowania całej serii okrętów podwodnych nowego typu. Realizując to zadanie, Bubnow zaprojektował dwa nowe typy, znane jako
MORŻ i BARS.
---------Pierwszym dowódcą mianowano już 19 listopada 1907 roku Siergieja Nikołajewicza Własjewa (1880-1955), który uprzednio dowodził okrętami
podwodnymi PIESKAR i MAKREL.
|
|
|
Okręt podwodny AKUŁA w stoczni - widoczne trzy nastawne śruby napędowe. Na pierwszym planie konstruktor, Iwan G. Bubnow.
General I.G. Bubnov, who would be responsible for most Russian submarine design until the Revolution, stands in front of the AKULA's stern, under costruction at the Baltic
Works. Visible are the submarine's three propellers, a feature forces on Bubnov, because of the unavaillability of large diesel engines to permit the use of only two shafts.*
|
---------Wybuch I wojny światowej zastał okręt w Libawie w składzie 1. dywizjonu okrętów podwodnych Lipawie. Dywizjon ten, tworzony ponadto przez
cztery jednostki typu 'KAJMAN', tj. ALLIGATOR, DRAKON, KAJMAN i KROKODIŁ, natychmiast przebazował razem z całą dywizją okrętów podwodnych
(dowódca: kontradmirał Paweł Pawłowicz Lewickij) do Rewla.
|
--------Wkrótce okazało się, że AKUŁA nie jest przygotowany do działań
bojowych i wymaga kapitalnego remontu mechanizmów i pokładowych zbiorników
balastowych. Rozklekotane mechanizmy pracowały tak głośno pracowały, że okręt
wykryły i zaatakowały niemieckie torpedowce. Mimo tych poważnych usterek
AKUŁA aż do zimy 1914/15 wychodził w morze, atakując trzykrotnie
bezskutecznie niemieckie jednostki. 4 grudnia natknął się na krążownik
AUGSBURG, lecz nie miał szans na wystrzelenie w jego kierunku swoich torped.
---------Podczas zimowego remontu przed kioskiem okrętu zainstalowano działo
kalibru 47 mm. W trakcie tych prac, 2 lutego 1915, roku dowództwo przejął
bardzo doświadczony podwodnik, kapitan 2. rangi Nikołaj Aleksandrowicz Gudim
(1882-1915), który w swej karierze dowodził okrętami podwodnymi SKAT,
KIEFAL, OKUN i DRAKON.
---------8 maja 1915 AKUŁA próbował zająć pozycję do strzału torpedowego w
kierunku napotkanego krążownika typu 'BREMEN'. Nieoczekiwanie jednak
zaatakował go niemiecki wodnosamolot. Zrzucone z niego cztery bomby padły
wprawdzie daleko od celu, lecz mimo to skutecznie zniechęciły N.A. Gudima do
kontynuowania prób ataku.
--------Jesienią 1915 roku za kioskiem okrętu skonstruowano specjalne gniazda
do transportu czterech min z kotwicami, które po uwolnieniu z uchwytów można
było staczać za burtę. Załoga przećwiczyła ten sposób stawiania min na redzie
Rewla (dziś - Tallinn). Metoda okazała się skomplikowana i możliwa do
przeprowadzenie tylko na powierzchni przy świetle dziennym. Identyczne
gniazda minowe, lecz po osiem, pojawiły się w tym samym czasie na dwóch innych
okrętach podwodnych, BARS i WIEPR.
|
|
Wyporność nawodna:
|
370 ton
|
|
|
Zapas pływalności:
|
25 %
|
Długość:
|
56 m (183 stopy 9 cali)
|
|
|
Zanurzenie:
|
3,4 m (11 stóp 2 cale)
|
|
3 silniki Diesla L.Nobel - 900 KM
1 silnik elektryczny - 225 KM
3 śruby napędowe
|
|
Prędkość nawodna:
|
10,66 węzłów [później 12 w., FN]
|
|
|
Zasięg nawodny:
|
1900 Mm przy prędkości ekonom.
|
|
|
Głębokość zanurzenia:
|
50 metrów
|
Czas zanurzenia:
|
180 sek. do głębokości peryskopowej
|
Załoga:
|
24 ludzi
|
|
4 wyrzutnie torpedowe 450 mm
4 wyrzutnie torped Drzewieckiego
8 torped, 1 działo 47 mm
|
UWAGI:
-----A.J. Taras informuje, że działo 47 mm zainstalowano dopiero w 1915 r.,
zapas torped wynosił 12 sztuk, zaś załoga liczyła 25 ludzi (3+22).
-----Niektóre źródła mówią, iż okręt dysponował także dwoma karabinami
maszynowymi kal. 7,62 mm.
|
|
|
|
|
---------14 listopada 1915 AKUŁA pod wyszedł w swój 17. patrol bojowy, z zadaniem postawienia min na podejściach do Lipawy, w odległości paru mil od portu.
Następnego dnia rosyjskie posterunki lądowe na Dagö i Ozylii (Wyspy Moonsundzkie) po raz ostatni zauważyły okręt - szukał on przy brzegu schronienia
przed szalejącym sztormem. Od tego momentu wszelki ślad po okręcie zaginął ...-
|
---------Edmund Kosiarz tak pisał na temat zaginięcia AKUŁY:
---------"Być może zatonął wskutek sztormu bądź też od wybuchu własnych min, ale prawdopodobniejsza jest
wersja, że okręt dotarł pod Windawę i postawił miny, a dopiero później zatonął na minach niemieckich czy
też wskutek innych przyczyn. Za tą ostatnią wersją przemawia fakt, iż w 1916 r. trałowce niemieckie
wytrałowały 4 miny, których w tamtym okresie nie postawił żaden okręt rosyjski. [...] Zaginięcie AKUŁY
spowodowało, że dowództwo rosyjskie zrezygnowało z dalszego używania okrętów podwodnych do stawiania
min."
---------Razem z okrętem zginęła cała jego załoga, licząca podczas ostatnie patrolu 33 ludzi. E.A. Kowaliew
(2005) wymienił nazwiska czterech oficerów poległych na AKULE, a mianowicie: kpt. 2. rangi Nikołaj A. Gudim
(dowódca), Konstantin Kopiec (lejtenant), Karl von Hersdorf (lejtenant) oraz Czistowski (miczman).
Ciekawostką jest, że nazwiska te jeszcze przez trzy miesiące na mocy rozkazu dowódcy dywizjonu pojawiały
się na listach uposażeń. Po upływie tego czasu znikły, zaś pieniądze wróciły do płatnika.
---------Zaginięcie AKUŁY było pierwszą tak bolesną stratą rosyjskich podwodników w trakcie I wojny
światowej na Bałtyku. Konsekwencją tej tragedii stała się rezygnacja dowództwa rosyjskiego z dalszego
wykorzystywania okrętów podwodnych do stawiania min. Cały ciężar prowadzenia wojny minowej musiały wziąć
na sie jednostki naowdne.
|
|
| |
|
|
|
Kapitan 2. rangi Nikołaj A. Gudim
Ostatni dowódca AKUŁY.
|
|
|
Okręt podwodny AKUŁA - przekrój podłużny [ źródło ]. Kliknij ilustrację, aby powiększyć ją.
|
| |
| |
|
|
Okręt podwodny AKUŁA [ źródło ]. Widać torpedy w bocznych wyrzutniach systemu Drzewieckiego.
|
| |
| |
|
|
Okręt podwodny AKUŁA na wodach Zatoki Fińskiej.
|
| |
------------------------------------------------------------------------------------------------------
ZOBACZ TAKŻE:
| Borys M. Malinin - radziecki konstruktor okrętów podwodnych |
|
| |
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
| |
|
|
|
|
|
|
