-     FLOTA HANDLOWA     -      STATKI      -      OKRĘTY      -      WRAKI      -      FLOTA WOJENNA     -
OKRĘTY PODWODNE
USS NAUTILUS (SS-571)
Pierwszy atomowy okręt podwodny
odwiedź katalog OKRĘTY PODWODNE
USS NAUTILUS - pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym.
The first nuclear-powered submarine in the world, the U.S.S. NAUTILUS. She was launched on January 21, 1954. The NAUTILUS was also
first to cross the Pole under Arctic ice. Named after imaginary ship in Jules Verne,s fantasy
Twenty Thousand Leagues Under the Sea.
Nazwa NAUTILUS, nadawana okrętom podwodnym, miała
znaczącą tradycję jeszcze przed powstaniem pierwszej
jednostki o napędzie atomowym, . Tak nazywał się
zarówno pierwszy (wod. 1800) jak i drugi (wod. 1801)
okręt Roberta Fultona (
tutaj), słynny okręt kapitana
Nemo z powieści
"20 tysięcy mil podmorskiej żeglugi"
Juliusza Verne'a,
NAUTILUS - późniejszy USS H2 SS-
29 (1913),
HMS NAUTILUS (1914) - N1, USS
NAUTILUS
SS-168, ex HMS V6 (1930) oraz cywilny
NAUTILUS  sir G.H. Wilkinsa (ekspedycji polarna 1931).
USS NAUTILUS (SS 571) był pierwszym na świecie okrętem podwodnym o napędzie atomowym. Wszedł do służby 30
września 1954, lecz warto pamiętać, że pomysł wykorzystania energii nuklearnej dla  potrzeb floty podwodnej, pojawił
się w U.S.A. już w latach trzydziestych. Sprawę uznano za bardzo pilną jesienią 1944, a z początkiem  1946, grupa
oficerów U.S. Navy, pod kierownictwem Hymana Rickovera, wzięła udział w budowie reaktora atomowego w Oak Ridge.
Wkrótce potem, rozpoczęto prace projektowe nad atomową siłownią dla okrętu podwodnego. Prototyp takiego reaktora,
nazwany Mark I, zbudowano koło Arco w Idaho, a jego następcę, Mark II, przeznaczono już dla okrętu podwodnego.
Prezydent U.S.A. Harry Truman w 1950 roku podpisał akt
budowy pierwszego w historii okrętu podwodnego o napędzie
atomowym -
USS NAUTILUS. Kadłub tej jednostki bardzo
przypominał kadłuby  okrętów zmodyfikowanych w ramach
programu
GUPPY (Greater Underwater Propulsive Power
Program)
, opartego w dużym stopniu na doświadczeniach
niemieckich w budowie U-Bootów w czasie II wojny światowej.

Kongres Stanów Zjednoczonych wyasygnował kwotę 30
milionów dolarów na zbudowanie okrętu i w atmosferze
powszechnego entuzjamu przystąpiono do realizacji planów.
NAUTILUS powstał w wiele znaczącym dla historii
miejscu - w stoczni
Electric Boat Company w Groton,
Connecticut, czyli tam, gdzie na przełomie stuleci
konstruowano okręty podwodne Hollanda, pierwsze
mające rzeczywiste znaczenie jednostki wojenne.

Niezwykle uroczyste kładzenie stępki nastąpiło 14
czerwca 1952, w obecności prezydenta U.S.A.

Ceremonia wodowania miała miejsce 21 stycznia 1954
roku, zaś matką chrzestną została żona b. prezydenta
Dwighta D. Eisenhowera, Mamie Geneva Doud
Eisenhower.
USS NAUTILUS wszedł do służby 30 września 1954 roku, natomiast jego nuklearny zespół atomowy trzy miesiące
później, tj. 30 grudnia 1954. Po długich próbach wciąż jeszcze przycumowanej jednostki, 17 stycznia odszedł od mola. Już
podczas pierwszych prób na morzu,
NAUTILUS zaczął ustanawiać nowego rekordy, m.in. najdłuższego okresu przebywania
pod wodą
i największej średniej szybkości w zanurzeniu amerykańskiego okrętu podwodnego (w 90 dni pod wodą, ze średnią
prędkością 20 węzłów, przebył 1213 mil morskich).
Dane techniczne:
wyporność nawodna/podwodna: 3824/4104 tony;
prędkość nawodna/podwodna: 20>/23> w.;
uzbrojenie: 6 wyrzutni torpedowych 533 mm, zapas
torped -24; wymiary: 98,2 x 8,5  x 6,3 m;
głębokość zanurzenia - 215 m; napęd: ciśnieniowy,
chłodzony wodą reaktor jądrowy, 2 turbiny parowe
z przekładniami, 2 śruby; załoga 101-105.
Najbardziej znanym wyczynem okrętu było przejście pod lodami
Arktyki i osiągnięcie bieguna północnego. Operację rozpoczęło  
wypłynięcie z bazy w Pearl Harbor 28 lipca 1958
w kierunku Cieśniny Beringa. Według czasu waszyngtońskiego,
NAUTILUS dotarł do bieguna północnego o godzinie 23.15, dnia 3
sierpnia 1958 roku. 7 sierpnia wynurzył się w okolicach Islandii.
Stamtąd amerykański śmigłowiec zabrał dowódcę jednostki, który
następnie samolotem dotarł do Waszyngtonu, a tam, w Białym
Domu, złożył prezydentowi raport o wykonaniu zadania.
NAUTILUS pozostał w służbie do 3 maja 1980. Od 1982 jest okrętem-muzeum w Groton (Connecticut).